Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Opocznie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2016 r.

Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Agata Kowalska
Protokolant:	st. sekr. sądowy Piotr Kaniewski

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2016 r. w Opocznie

sprawy z powództwa E. W.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zadośćuczynienie

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. W. kwotę 35.000,00 (trzydzieści pięć tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi od dnia 5 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powódki E. W. kwotę 2.461,00 (dwa tysiące czterysta sześćdziesiąt jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Opocznie kwotę 1.350,00 (tysiąc trzysta pięćdziesiąt) złotych tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa.

Sygn. akt I C 81/15

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 10 lutego 2015 r. powódka E. W. wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 40.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 05.08.2014 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie, posiadania członka rodziny, utrzymywania więzi rodzinnych, prawa do posiadania ojca. Wniosła ponadto o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła, że w dniu 29.07.2005 r. w miejscowości K. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego śmierć na miejscu poniósł ojciec powódki J. M. (1). Pełnomocnik powódki pismem z dnia 1 lipca 2014 r. zgłosił roszczenie powódki wobec pozwanego w zakresie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w oparciu o art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 k.c. domagając się przyznania na rzecz powódki świadczenia w wysokości 60. 000 zł, jednocześnie proponując ugodowe zakończenie sprawy poprzez wypłatę zadośćuczynienia w kwocie 50.000 zł. Strona pozwana decyzją z dnia 4.08.2014 r. odmówiła uznania roszczenia i wypłaty powódce żądanego świadczenia.

(...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa pełnomocnika będącego radcą prawnym wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa (vide: odpowiedź na pozew z dnia 27 kwietnia 2015 r. k. 43 – 45).

Sąd ustalił , co następuje:

W dniu 29 lipca 2005 r. około godziny 15 ⁴⁵ na drodze krajowej nr (...) w miejscowości K., gm. O., woj. (...) kierujący samochodem ciężarowym marki A. o nr rej. (...) J. O. naruszył nieumyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że podejmując manewr wyprzedzania rowerzysty nie zachował szczególnej ostrożności i bezpiecznego odstępu od tego pojazdu jednośladowego, w wyniku czego potrącił jadącego prawidłowo przy prawej krawędzi jezdni rowerzystę J. M. (1), na skutek czego J. M. (1) w wyniku doznanych obrażeń ciała poniósł śmierć na miejscu wypadku, a następnie zbiegł z miejsca wypadku.

Za powyższy czyn karalny prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 19 czerwca 2006 r. sygn. akt II K 247/05 J. O. został skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby trzech lat.

/dowód: - wyrok Sądu Rejonowego w Opocznie z dnia 19.06.2006 r.

wraz z uzasadnieniem k. 161, 167 – 178, w aktach sprawy II K 247/05,

- wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 20.12.2006 r.

sygn akt IV Ka 520/06 k. 232 w aktach sprawy II K 247/05/.

Pojazd sprawcy wypadku był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) S.A. w siedzibą w W..

/dowód: - bezsporne/.

Pismem z dnia 1 lipca 2014 r. pełnomocnik powódki wystąpił do pozwanego o wypłatę na rzecz powódki zadośćuczynienia w związku ze śmiercią jej ojca w kwocie 60.000 złotych. W piśmie tym wyraził możliwość ugodowego zakończenia sporu poprzez wypłatę zadośćuczynienia w wysokości 50.000 zł.

W piśmie z dnia 4 sierpnia 2014 r. pozwany odmówił wypłaty świadczenia wskazując na brak podstaw prawnych w treści art. 448 k.c. do uwzględnienia żądania.

/dowód: - pismo pełnomocnika powoda z 1.07.2014 r. k. 15-18 i w aktach szkody

nr (...),

- pismo pozwanego z dnia 4.08.2014 r. k.29 i w aktach szkody/.

J. M. (1) w dacie śmierci miał 55 lat.

Był człowiekiem zdrowym, aktywnym, energicznym, czynnym zawodowo. Pracował w firmie remontowo – budowlanej. Cechowała go duża pracowitość, zaradność, przez rodzinę określany był mianem „złota rączka”.

Dla J. M. (1) rodzina była bardzo ważna, był dobrym, troskliwym ojcem. Pomagał powódce i jej siostrom w nauce, poświęcał im swój wolny czas, dbał o dobre wykształcenie córek. Był człowiekiem wesołym, nie pił alkoholu.

Powódka E. W. w dacie śmierci ojca miała 27 lat, od dwóch lat była mężatką. Mieszkała u teściów, ale z rodzicami utrzymywała bardzo częsty kontakt, widywali się w każdą niedzielę, a także w dni powszednie. Powódka wraz z mężem budowała w tamtym czasie dom w P., oddalonej o 1 km od miejsca zamieszkania rodziców. Ojciec bardzo aktywnie pomagał im w budowie, doradzał, wspierał.

Powódka miała bardzo dobre relacje z ojcem, był on dla niej autorytetem, byli ze sobą silnie związani. Święta powódka spędzała z rodzicami.

Dla E. W. śmierć ojca była traumatycznym doznaniem.

W dniu wypadku przeżyła załamanie, „była w kompletnej rozsypce”, przeżyła szok, niedowierzanie, „takie ściśnięcie w sercu, aż powietrza brakowało”. Przeżywała ból, smutek, osamotnienie, pustkę, długo dochodziła do siebie. Przez pierwsze miesiące dużo rozmyślała o zmarłym, o wypadku. Do dzisiaj brakuje jej ojca, wspomina go, odwiedza jego grób, żałuje że jej 8 – letnia córka nie poznała dziadka.

Po tragicznej śmierci ojca powódka nie korzystała z leczenia psychiatrycznego ani porad psychologa. Zaraz po wypadku przyjmowała leki uspokajające. Przez tydzień była na urlopie wypoczynkowym, a potem wróciła do pracy. W 2008 r. powódka urodziła córkę.

/dowód: - zeznania powódki E. W. k. 110 – 110v,

- zeznania świadków: J. M. (2) k. 82v,

H. W. k. 82v – 83,

- akty stanu cywilnego k. 14, 22, 31 i w aktach szkody/.

Śmierć ojca powódki w następstwie wypadku z dnia 29.07.2005 r. wpłynęła negatywnie na jej stan emocjonalny. E. W. doznała ujemnych następstw w sferze psychiki wywołanych reakcją żałoby, która trwała przez okres 12 miesięcy. Największe nasilenie reakcja żałoby u powódki miała miejsce w okresie pierwszych sześciu miesięcy od śmierci ojca. Następnie reakcja żałoby stopniowo słabła i zanikła po upływie około roku od przedmiotowego zdarzenia.

Nie miało to jednak trwałego, negatywnego wpływu na stan psychiczny powódki E. W. oraz na jej dalsze funkcjonowanie w życiu osobistym, społecznym i zawodowym.

Występujące u powódki symptomy reakcji żałoby nie utrudniały znacząco, trwale jej funkcjonowania w aspekcie psychologicznym, społecznym ( np. w roli pracownika, żony, matki).

Powódka nie wymagała w przeszłości i nie wymaga obecnie terapii psychologicznej ani leczenia psychiatrycznego.

Powódkę łączyły ze zmarłym ojcem bardzo dobre relacje, silne więzi emocjonalne, co skutkowało, po niespodziewanej śmierci ojca, zerwaniem szczególnej więzi rodzinnej.

/dowód: - opinia biegłego psychologa J. J. k. 90 – 91v/.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 436 § 1 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tegoż środka komunikacji. Jednakże, gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny.

W świetle art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający.

W myśl art. 34 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Przesłankami odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wobec poszkodowanego są zatem z jednej strony przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczonego, z drugiej zaś strony – istnienie ważnej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W razie zaistnienia owych przesłanek, ubezpieczyciel odpowiada w zakresie odpowiedzialności sprawcy szkody.

Zgłoszone przez powodów roszczenia o zadośćuczynienie znajdują podstawę prawną w art. 488 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

Stanowisko takie jest ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W uchwale z dnia 22 października 2010 r. sygn. akt III CZP 76/10 (LEX nr 604152) Sąd Najwyższy przyjął, że najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 r. Stanowisko to zostało podtrzymane w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 r. II CSK 248/10 (LEX nr 785681) oraz z dnia 11 maja 2011 r. I CSK 621/10 (LEX nr 848128). W uzasadnieniu orzeczenia z dnia 11 maja 2011 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że przeciwnego argumentu nie może stanowić sam fakt wprowadzenia przez ustawodawcę, od dnia 3 sierpnia 2008 r., uprawnienia sądu do zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej za doznana krzywdę. Wprowadzenie art. 446 § 4 k.c. doprowadziło bowiem jedynie do zmiany w sposobie realizacji tego roszczenia przez skonkretyzowanie osób uprawnionych do jego dochodzenia oraz przesłanek jego stosowania.

Zagadnieniem tym Sąd Najwyższy zajął się także w uchwale z dnia 13 lipca 2011 r. w sprawie III CZP 32/2011 (Biuletyn Sądu Najwyższego 2011/7, LexPolonica nr 2576959).

Stanowiska wyrażone w powołanych wyżej orzeczeniach Sądu Najwyższego Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela. Niewątpliwie spowodowanie śmierci osoby bliskiej może stanowić naruszenie dóbr osobistych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.

Należy wskazać, że art. 23 k.c. zawiera katalog dóbr osobistych człowieka, które zostają pod ochroną prawną. Jest to jednak bez wątpienia katalog otwarty. Ustawodawca bowiem wymieniając w treści w/w artykułu dobra osobiste, które poddaje ochronie prawnej robi to używając zwrotu w szczególności.

Tym samym katalog dóbr osobistych podlegających ochronie prawnej jest zmienny i kształtuje je (zwiększa) judykatura. W judykaturze przyjmuje się powszechnie, iż do katalogu dóbr osobistych, które podlegają ochronie prawnej na gruncie prawa cywilnego należą między innymi tradycja rodzinna, pamięć o osobie zmarłej a także więzi rodzinne. Ochroną przewidzianą w art. 23 i 24 objęte są bowiem wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym są uznawane za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę.

Podobne stanowisko zostało wprost wskazane w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r. sygn. akt III CZP 76/10, gdzie Sąd Najwyższy podkreśla, iż „trudno byłoby znaleźć argumenty sprzeciwiające się zaliczeniu do tego katalogu także więzi rodzinnych. Więzi te stanowią fundament prawidłowego funkcjonowania rodziny i podlegają ochronie prawnej (art. 18 i 71 Konstytucji RP, art. 23 k.r.o.). Skoro dobrem osobistym w rozumieniu art. 23 k.c. jest kult pamięci osoby zmarłej, to – a fortiori – może nim być także więź między osobami żyjącymi. Nie ma zatem przeszkód do uznania, że szczególna więź między członkami rodziny pozostaje pod ochroną prawną przewidzianą w treści art. 23 i 24 k.c.”

Niewątpliwie w niniejszej sprawie na skutek tragicznej śmierci J. M. (1) doszło do bezprawnego naruszenia dobra osobistego powódki w postaci silnej więzi rodzinnej łączącej ją ze zmarłym.

Nagła, tragiczna śmierć J. M. (1) była dla powódki zdarzeniem traumatycznym, źródłem bólu, rozpaczy, silnego stresu, spotęgowanego także faktem osobistej bytności na miejscu zdarzenia.

W rodzinie powódki panowały dobre relacje, jej członków łączyły silne więzi emocjonalne. Tworzyli oni zgodną, kochającą się rodzinę. Po śmierci J. M. (1) w życiu powódki zabrakło bardzo ważnej osoby, kochającego ojca, który był dla niej pozytywnym wzorem, autorytetem, nieocenionym wsparciem i pomocą. Zmarły odznaczał się życiową zaradnością, pracowitością, optymizmem, dawał rodzinie poczucie bezpieczeństwa, stabilności. Okoliczności, że powódka wyszła za mąż i wyprowadziła się z domu rodzinnego, nie osłabiły jej kontaktów i więzi z ojcem. Widywali się bardzo często, głównie w domu rodzinnym powódki i na prowadzonej przez nią w sąsiedniej miejscowości budowie, tęsknili za sobą .

J. M. (1) był człowiekiem w średnim wieku, zdrowym, energicznym. Mógł jeszcze przez wiele lat uczestniczyć w życiu powódki i jej bliskich.

Przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia Sad uwzględnił z jednej strony wszystkie podniesione wyżej okoliczności, w tym rangę naruszonego dobra osobistego, a z drugiej strony miał na uwadze fakt znacznego upływu czasu od śmierci J. M. (1) (ponad 10 lat) oraz to, że śmierć ojca nie miała długookresowego, negatywnego wpływu na stan emocjonalny powódki i jej dalsze funkcjonowanie w życiu rodzinnym, zawodowym i społecznym. Powódka nadal pracowała, kontynuowała budowę domu, zaszła w ciążę i urodziła dziecko. Reakcja żałoby zanikła po około roku od wypadku, bez konieczności wdrożenia terapii psychologicznej ani leczenia psychiatrycznego.

W tej sytuacji Sąd uznał, że adekwatnym do rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy jest zadośćuczynienie w wysokości 35.000 złotych.

Kwota ta przedstawia dla powódki ekonomicznie odczuwalną wartość i nie jest nadmierna w odniesieniu do aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w pkt 1. wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 455 k.c. i zasądził je, zgodnie z żądaniem pozwu, od dnia następnego po dniu wydania decyzji przez stronę pozwaną kończącej proces likwidacji szkody. Data ta uwzględnia jednocześnie 30 – dniowy termin przyznany ubezpieczycielowi przez ustawodawcę na likwidację szkody (art. 817 § 1 k.c. i art. 14 ust. 1. ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych (...)).

W pozostałej części Sąd oddalił powództwo jako wygórowane.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., stosując zasadę stosunkowego ich rozdzielenia.

Powódka poniosła koszty w łącznej kwocie 3.158 zł, na które złożyły się : wynagrodzenie pełnomocnika według norm przepisanych – 2.400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł, częściowa opłata sądowa od pozwu – 400 zł i wykorzystana zaliczka na wynagrodzenie biegłego – 341 zł (niewykorzystana część zaliczki - 59 zł została zwrócona). Pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w kwocie 2.417 zł. Łącznie koszty procesu wyniosły 5.575 zł. Pozwany przegrał proces w 87,5% i w tym stosunku obciążają go koszty procesu, tj. w kwocie 4.878 zł (87,5% od kwoty 5.575 zł), stąd różnicę pomiędzy kosztami obciążającymi go, a faktycznie poniesionymi Sąd zasądził od niego na rzecz powódki tytułem kosztów procesu (4.878 zł – 2.417 zł = 2.461 zł).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sadowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r., nr 90, poz. 594 ze zm. ) Sąd obciążył pozwanego brakującą opłatą sądową od uwzględnionej części powództwa.