Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Opocznie

POSTANOWIENIE

Dnia 30 czerwca 2025 roku

Sąd Rejonowy w Opocznie I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy M. S.

Protokolant: sekr. sąd. Magdalena Domagała

po rozpoznaniu w dniu 16 czerwca 2025 roku w Opocznie

na rozprawie

sprawy z wniosku R. Z.

z udziałem J. Z. (1)

o dział spadku po A. Z.

postanawia:

1.  ustalić, że w skład spadku po A. Z., synu Z. i M., zmarłym dnia 6 sierpnia 2018 roku w miejscowości Z., mającym miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci w miejscowości Z., wchodzi:

a)  udział 1/2 w zabudowanej nieruchomość położonej w miejscowości Z. obręb (...), gmina M., powiat (...), województwo (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 0,1126 ha - przedstawionej na wypisie z rejestru gruntów i wyrysie z mapy ewidencyjnej z dnia 13 lutego 2024 roku sporządzanych przez Starostę (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Opocznie V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...),

b)  udział 1/8 w nieruchomości położnej w miejscowości Z. obręb (...), gmina M., powiat (...), województwo (...) oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 0,0509 ha - przedstawionej na wypisie z rejestru gruntów i wyrysie z mapy ewidencyjnej z dnia 13 lutego 2024 roku sporządzanych przez Starostę (...), dla której w Sądzie Rejonowym w Opocznie V Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...) – stanowiąca drogę dojazdową do nieruchomości opisanej w punkcie 1 (pierwszym) podpunkt „a”,

- o łącznej wartości 151 225 zł (sto pięćdziesiąt jeden tysięcy dwieście dwadzieścia pięć tysięcy złotych), przy uwzględnieniu wartości całości nieruchomości opisanej w punkcie 1 (pierwszym) podpunkt „a” postanowienia wraz z udziałem w nieruchomości opisanej w punkcie 1 (pierwszym) litera „b” według stanu na datę otwarcia spadku (06.08.2018 roku) oraz cen aktualnych – w wysokości 302 450 zł (trzysta dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt złotych);

2.  dokonać działu spadku po A. Z., synu Z. i M., zmarłym dnia 6 sierpnia 2018 roku w miejscowości Z., mającym miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci w miejscowości Z. w ten sposób, że udziały w nieruchomościach opisanych w punkcie 1 (pierwszym) podpunkt „a” i podpunkt „b” – przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni J. Z. (1) (córce E. i D.);

3.  z tytułu spłaty udziału spadkowego przypadającego wnioskodawcy R. Z. -zasądzić od uczestniczki J. Z. (1) na rzecz uczestnika R. Z. kwotę 75 612,50 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy sześćset dwanaście złotych pięćdziesiąt groszy) - płatną w terminie 8 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

4.  ustalić, że uczestniczka postępowania – J. Z. (1) – poczyniła z własnych środków nakład na nieruchomość opisaną w punkcie 1 (pierwszym) podpunkt „a” postanowienia, stanowiącą współwłasność jej i spadkodawcy A. Z. w kwocie 120 000 zł (sto dwadzieścia tysięcy złotych) do dnia otwarcia spadku (06.08.2018 roku);

5.  z tytułu nakładu na nieruchomość objętą działem spadku opisaną w punkcie 1 (pierwszym) postanowienia podpunkt „a”, zasądzić od uczestnika R. Z. na rzecz wnioskodawczyni J. Z. (1) kwotę 30 000 zł (trzydzieści tysięcy złotych), tytułem zwrotu połowy nakładu przypadającego proporcjonalnie do jego udziału w spadku (tj. 1/4 – jedna czwarta) - płatną w terminie 8 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

6.  ustalić, że wnioskodawca i uczestniczka ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Asesor sądowy M. S.

Sygn. akt I Ns 11/24

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 2 stycznia 2024 roku (data nadania) wnioskodawca R. Z. wniósł o:

a)  ustalenie, że w skład spadku po zmarłym A. Z. (ojcu wnioskodawcy i mężu uczestniczki) postępowania wchodzi udział ½ w zabudowanej domem wolnostojącym o powierzchni 75 m ² , nieruchomości położonej w Z., gmina M., powiat (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 1 126 m ², dla której Sąd Rejonowy w Opocznie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) o wartości 175 000 zł,

b)  dokonanie działu spadku po A. Z. w ten sposób, że wymienione w pkt 1) petitum niniejszego wniosku składniki majątkowe zostaną przyznane na wyłączną własność uczestniczki postępowania J. Z. (1), z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawcy R. Z.,

c)  zasądzenie od uczestniczki postępowania J. Z. (1) na rzecz wnioskodawcy R. Z. tytułem spłaty kwotę 87 500 zł, płatną w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

d)  zasądzenie od uczestniczki postępowania J. Z. (1) na rzecz wnioskodawcy R. Z. kosztów niniejszego postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W ramach uzasadnienia wniosku wskazano, iż spadkodawca w chwili śmierci miał syna R. Z. oraz pozostawała w związku małżeńskim z uczestniczką postępowania – J. Z. (1). Wskazana część nieruchomości stanowiła składnik majątku spadkodawcy na podstawie umowy darowizny z dnia 28 listopada 2011 roku sporządzonej w ramach aktu notarialnego za rep. A nr 5917/2011, na mocy której syn spadkodawcy – wnioskodawca R. Z., darował ojcu i macosze A. i J. Z. (1) przedmiotową nieruchomość. Na mocy aktu poświadczenia dziedziczenia nr repertorium (...) z dnia 9 maja 2019 roku wnioskodawca R. Z. oraz uczestniczka J. Z. (1) nabyli spadek po ½ części każdy z nich. Wnioskodawca określił wartość nieruchomości na kwotę 350 000 zł oraz wartość przypadającego mu udziału na kwotę 87 500 zł kreując się wystawionym przez uczestniczkę ogłoszeniem o sprzedaży nieruchomości w ramach, którego wskazała cenę 350 000 zł. (wniosek k. 3-7)

W ramach odpowiedzi na wniosek, uczestniczka J. Z. (1) wniosła o:

1.  ustalenie, że w skład spadku po zmarłym A. Z. wchodzi udział ½ w prawie własności nieruchomości zabudowanej domem o powierzchni 75 m ², położonej w gminie M., obręb Z., powiat (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 1 126 m ² oraz udział ¼ prawa własności nieruchomości położonej w gminie M., obręb Z., powiat (...) oznaczonej jako działka gruntu (...) o obszarze 509 m (droga dojazdowa do nieruchomości), dla której Sąd Rejonowy w Opocznie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...);

2.  dokonanie działu spadku po zmarłym w dniu 6 sierpnia 2018 roku A. Z. poprzez przyznanie na wyłączną własność uczestniczki postępowania J. Z. (1) składników majątku opisanych w pkt 1 bez spłat i dopłat na rzecz wnioskodawcy;

3.  zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych;

4.  ponadto wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu ze wskazanych w punktach od litery a) do rrr) odpowiedzi na wniosek dokumentów – na fakt ustalenia wartości nieruchomości, składu majątku osobistego uczestniczki oraz jej nakładów na majątek spadkodawcy.

W ramach uzasadnienia uczestniczka powołała się na umowę sprzedaży z dnia 21 stycznia 2013 roku w ramach, której sprzedała wchodzący w skład jej majątku osobistego lokal mieszkalny nr (...) położny w Ł. przy ul. (...) za kwotę 120 000 zł. Podniosła, iż z majątku osobistego czyniła nakłady na nieruchomość, której udział wchodzi w skład majątku spadkowego po zmarłym A. Z.. Wskazał, iż dom znajdujący się nieruchomości był remontowany ze środków pochodzących od uczestniczki, która dysponowała środkami pochodzącymi ze sprzedaży przedmiotowej nieruchomości ale również z pracy zarobkowej gdyż, przez lata pracowała na terenie Niemiec. (odpowiedź na wniosek k. 58-64)

Pismem z dnia 11 kwietnia 2024 roku (data nadania) wnioskodawca zmodyfikował treść żądania wyrażonego w ramach pierwotnego wniosku, wnosząc o:

1.  ustalenie, że w skład spadku po zmarłym w dniu 6 sierpnia 2018 roku A. Z., wchodzą:

a)  udział ½ w zabudowanej domem wolnostojącym o powierzchni 75 m ² nieruchomości położonej w obrębie Z., gminie M., powiecie (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 1 126 m2, dla której Sąd Rejonowy w Opocznie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) o wartości 175 000 zł,

b)  udział 1/8 w nieruchomości położonej w obrębie Z., gminie M., powiecie (...), oznaczonej jako działka o numerze ewidencyjnym (...) o obszarze 509 m ² (droga dojazdowa do nieruchomości), dla której Sąd Rejonowy w Opocznie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) o wartości 3 500 zł;

2.  dokonanie działu spadku po A. Z. w ten sposób, że wymienione w pkt 1) pisma składniki majątkowe zostaną przyznane na wyłączną własność uczestniczki postępowania J. Z. (1), z obowiązkiem spłaty na rzecz wnioskodawcy R. Z.;

3.  zasądzenie od uczestniczki postępowania J. Z. (1) na rzecz wnioskodawcy R. Z. tytułem spłaty kwotę 89 250 zł płatną w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności;

4.  zasądzenie o uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W ramach uzasadnienia wnioskodawca wskazał, iż uczestniczka bagatelizuje fakt, że to dzięki nieruchomości darowanej przez wnioskodawcę na rzecz jej i zmarłego A. Z. małżeństwo nie musiało kupować działki, a swoje środki mogli spożytkować w całości na budowę domu. Wnioskodawca ponadto zakwestionował wysokość nakładów poczynionych przez uczestniczkę na rzecz nieruchomości będących przedmiotem postępowania wskazując, iż faktury na str. 4 w ppkt od pp) do aaa) zostały wystawione na J. i A. Z.. Ponadto zmarły A. Z. partycypował w kosztach budowy i remontu domu powstałego na nieruchomości darowanej przez wnioskodawcę. Zmarły pozyskiwał środki ze sprzedaży ręcznie robionej biżuterii, jak również większość prac remontowych na nieruchomości prowadził samodzielnie, aby ograniczyć koszty wynajęcia profesjonalnej ekipy budowalnej. (pismo k. 231- 234)

W ramach pisma z dnia 29 kwietnia 2024 roku (data nadania) uczestniczka wskazała, iż nie kwestionuje wskazanego przez wnioskodawcę składu spadku po zmarłym A. Z..

Ponadto uczestniczka:

1.  zakwestionowała wartość poszczególnych składników wchodzących w skład majątku spadkowego wskazując, że:

a)  odnośnie nieruchomości stanowiącej drogę dojazdową (działka nr (...)) wartość całej nieruchomości nie przedstawia wartości 28 000 zł, a została nabyta za kwotę 2 000 - 2 500 zł,

b)  odnośnie nieruchomości zabudowanej domem (działka nr (...)) uczestniczka zakwestionowała aby przedstawiała ona wartość 350 000 zł;

2.  przyłączyła się do zaproponowanego sposobu działu spadku;

3.  wniosła o ustalenie, że dokonała nakładu o wartości 85% wartości nieruchomości wskazanej w pkt 1 ppkt. a pisma poprzez sfinansowanie z środków pochodzących z jej majątku odrębnego zakupu materiałów budowalnych oraz wykonanie prac remontowo budowalnych:

a)  w okresie do dnia śmierci A. Z. tj. do dnia 6 sierpnia 2018 roku – wybudowanie i doprowadzenie do stanu surowego zamkniętego (z dachem, lecz bez zrobionej obróbki dachu), wykończenie parteru (poddasze doprowadzone do stanu surowego zamkniętego), postawienie garażu murowanego, bez zadaszenia (w tym zakresie jedynie zakup materiałów budowalnych), częściowe wykonanie nasadzeń,

b)  w okresie po dniu 6 sierpnia 2018 roku do chwili obecnej – wykonanie obróbki dachu, wykończenie poddasza, wykończenie garaży murowanego, wykonanie nasadzeń w pozostałym zakresie;

4.  wniosła o rozliczenie nakładów wymienionych w pkt 3 pisma poprzez zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni połowy ich wartości ewentualnie poprzez uwzględnienie przy dokonaniu działu spadku wartości wyłącznie gruntu ogrodzonego i z doprowadzonym prądem (bez uwzględnienia wartości budynku mieszkalnego, garażu murowanego oraz nasadzeń);

5.  odnosząc się do zarzutów jakoby część załączonych do odpowiedzi na wniosek faktu i innych dokumentów potwierdzających zakup materiałów budowalnych pochodziła sprzed dokonania sprzedaży przez uczestniczkę mieszkania położonego w Ł. przy ul. (...) wchodzącego w jej skład majątku wspólnego wskazała, że:

a)  na okres około dwóch lat przed sprzedażą mieszkania uczestniczka wynajmowała je uzyskując dochód w wysokości 850 zł miesięcznie;

b)  w dniu 30 grudnia 2011 roku zmarł wuj uczestniczki, J. G. (1), który upoważnił ojca uczestniczki do środków zgormadzonych na jego rachunku bankowym. Na początku s012 roku ojciec uczestniczki dokonał wypłaty z w/w konta kwotę około 40 000 zł, z czego połowę (około 20 000 zł) darował uczestniczce

6.  wniosła o zwrócenie się przez Sąd do banku (...) S.A. i zobowiązanie do udzielenia informacji, czy bank prowadził rachunek bankowy dla J. G. (2) zmarłego dnia 30 grudnia 2011 roku, a jeśli tak to kto był osobą uposażoną, czy i kiedy zostały wypłacone środki zgormadzone na tym rachunku oraz w jakiej wysokości,

7.  podtrzymała propozycję polubownego zakończenia sporu poprzez dokonanie rozliczenia stosowanie do udziałów nieruchomości drogowej oraz nieruchomości zabudowanej, z tym zastrzeżeniem, że wartość nieruchomości zabudowanej będzie uwzględniać wyłącznie grunt (bez budynku mieszkalnego, garażu oraz nasadzeń) ogrodzony i z doprowadzonym prądem i w tym zakresie proponuje spłatę wnioskodawcy w wysokości 25 000 zł.

(pismo k. 248-249)

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

A. Z. zmarł 6 sierpnia 2018 roku w Ł. pozostawiając po sobie żonę J. Z. (1) oraz syna z pierwszego związku - (...). (odpis aktu zgonu k. 11)

W dniu 9 maja 2019 roku przed Notariuszem – Zastępcą Notariusza A. S. z Kancelarii Notarialnej w O., sporządzone zostały akty notarialne w postaci protokołu dziedziczenia (...)) i aktu poświadczenia dziedziczenia ((...)) po zmarłym A. Z., w ramach których notariusz poświadczył, że spadek po A. Z. na mocy ustawy nabyli jego żona J. Z. (1) oraz jego syn R. Z. w udziałach po ½ części każde z nich. (okoliczności bezsporne, akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony w dniu 9 maja 2019 roku k. 12-13, k. 50, k. 67-70; protokół dziedziczenia z dnia 9 maja 2019 roku k. 68-70)

W dniu 20 listopada 2006 roku małżonkowie A. i J. Z. (1) zawarli przed Notariuszem G. R. (1) z Kancelarii Notarialnej w Ł., umowę majątkową małżeńską, na mocy której ustanowili rozdzielność majątkową małżeńską z dniem 20 listopada 2006 roku. (okoliczność bezsporna, umowa majątkowa małżeńska z dnia 20 listopada 2006 roku k. 71-73)

W dniu 5 stycznia 2007 roku przed Notariuszem G. R. (2) z Kancelarii Notarialnej w Ł., pomiędzy J. Z. (1) a D. i J. G. (2) zawarta została umowa darowizny ((...)) wraz z ustanowieniem prawa użytkowania, na mocy której J. i D. G. darowali J. Z. (1) należące do nich spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) w Ł. wraz ze związanym z nim wkładem budowalnym. (umowa darowizny z dnia 5 stycznia 2007 roku k. 72-73)

W dniu 29 września 2008 roku przed Notariuszem T. D. z Kancelarii Notarialnej w O. sporządzona została umowa warunkowa sprzedaży ((...), na mocy której E. W. i B. I. małżonkowie G. oraz S. Z. i B. E. małżonkowie P. oświadczyli, że sprzedają R. Z. całość swoich udziałów wynoszących ½ części we współwłasności nieruchomości rolnej niezabudowanej położonej w obrębie (...)-Z., gm. Mniszków, oznaczonej nr działki (...), pod warunkiem, że Agencja Nieruchomości Rolnych nie skorzysta z przysługującego jej prawa pierwokupu. Nadto B. G. oświadczyła, że ze swojego udziału wynoszącego ½ części we współwłasności nieruchomości rolnej niezabudowanej położonej w obrębie (...) – Z., gm. Mniszków oznaczonej nr działki (...). (umowa warunkowa sprzedaży z dnia 29 września 2008 roku k. 74-76)

W dniu 27 października 2008 roku, przed asesorem notarialnym A. S. zastępcą Notariuszem T. D. z Kancelarii notarialnej w O. zawarta została umowa przyrzeczona ((...)) przeniesienia własności w/w nieruchomości. (umowa przeniesienia własności nieruchomości z dnia 27 października 2008 roku k. 77-79)

W dniu 28 grudnia 2011 roku przed Notariuszem G. R. (1) z Kancelarii Notarialnej w Ł., zawarta została umowa darowizny (...)), na mocy której R. Z. darował - należącą do niego niezbudowaną nieruchomość położoną w Z., gm. Mniszków, oznaczoną jako działka gruntu o numerze (...) oraz należący do niego udział wynoszący ¼ części niezabudowanej nieruchomości położonej w gminie M., działka nr (...) – ojcu A. Z. i macosze J. Z. (1). (umowa darowizny z dnia 28 grudnia 2011 roku k. 80-81v)

W dniu 10 grudnia 2012 roku J. Z. (1) zawarła z A. W. (1) umowę przedwstępną sprzedaży lokalu mieszkalnego numer (...) położonego na nieruchomości przy ul. (...) w Ł.. (umowa przedwstępna sprzedaży z dnia 10 grudnia 2012 roku k. 99-101)

W dniu 21 stycznia 2013 roku przed asesorem notarialnym P. K. – zastępcą Notariusza E. G. z Kancelarii Notarialnej w Ł. ((...)) doszło do zawarcia umowy sprzedaży wyżej wskazanego lokalu mieszkalnego, pomiędzy J. Z. (1) a A. W. (1) za cenę 120 000 zł. (umowa sprzedaży z dnia 21 stycznia 2013 roku k. 102-104)

W skład spadku po zmarłym w dniu 6 sierpnia 2018 roku A. Z. wchodzi:

a)  udział ½ w zabudowanej domem wolnostojącym o powierzchni 75 m2 nieruchomości położonej w obrębie Z., gminie M., powiecie (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 1 126 m2, dla której Sąd Rejonowy w Opocznie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...),

b)  udział 1/8 w nieruchomości położonej w obrębie Z., gminie M., powiecie (...), oznaczonej jako działka o numerze ewidencyjnym (...) o obszarze 509 m2 (droga dojazdowa do nieruchomości), dla której Sąd Rejonowy w Opocznie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) – stanowiąc drogę dojazdową do w/w nieruchomości zabudowanej.

(okoliczność bezsporna, wypisy i wyrysy z rejestru gruntów k. 226-229; odpisy zupełne ksiąg wieczystych k. 51-54, k. 235-237)

W dacie przekazania przez R. Z. na rzecz jego ojca A. Z. i jego żony (macochy wnioskodawcy) nieruchomości oznaczonej numerem 261/3, nieruchomość ta stanowiła niezabudowaną działkę gruntu. Po darowiźnie J. Z. (1) i A. Z. rozpoczęli działania na przedmiotowym gruncie w celem wybudowania domu. W 2015 roku powstał dom. Początkowo ojciec wnioskodawcy wraz z żoną J. Z. (1) mieszkali na wskazanej nieruchomości w okresie letnim a w 2015 roku zamieszkali na niej na stałe.

Wnioskodawca po śmierci ojca – A. Z. nie był na przedmiotowej nieruchomości, nie ma kluczy do nieruchomości, strony nie odwiedzały się. Na datę śmierci ojca wnioskodawcy dom na przedmiotowej nieruchomości był wykończony za wyjątkiem poddasza. Wnioskodawca nie miał wiedzy o rozdzielności majątkowej pomiędzy ojcem a macochą.

( zeznania wnioskodawcy R. Z. k. 241v-242 w zw. z k. 357v-358)

J. Z. (1) miała zarejestrowaną na siebie działalność gospodarczą, która obejmowałam handel obwoźny, m.in. obejmowała sprzedaż biżuterii. Mimo, że była zarejestrowana na uczestniczkę to małżonkowie wspólnie prowadzili tą działalność, mąż A. Z. pomagał jej. J. Z. (1) i A. Z. utrzymywali się ze wskazanej działalności gospodarczej i było to ich główne źródło dochodu. W pierwszych latach A. Z. wraz z żoną prowadzili handel obwoźny oraz mieli punkt z obuwiem, dopóki nie spłonęła hala. Następnie handlowali obwoźnie sztuczną biżuterią, którą kupowali na kilogramy i jeździ po targach, jarmarkach, festynach, odpustach jak np. do Spały, wynajmowali boksy ale bardziej opłacała im się jeździć po festynach i odpustach. Zajmowali się produkcją, tworzeniem i sprzedażą biżuterii. Od początku do końca tym się zajmowali. Mieli pojazd przystosowany do mieszkania w nim oraz jak gdzieś wyjeżdżali to nie wracali do domu tylko w nim spali. Mieli też namiot handlowy. To nie była działalność całoroczna.

( zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359; zeznania wnioskodawcy R. Z. k. 241v-242 w zw. z k. 357v-358 ; zeznania świadka A. L. k. 253v-254; zeznania świadka K. T. k. 254-254v; zeznania świadka B. Z. k. 245v-255; zeznania świadka A. W. (2) k. 255-256; zeznania świadka M. P. k. 257-256)

Umowa o rozdzielności majątkowej pomiędzy J. Z. (1) a A. Z. nie wpłynęła w żadnym stopniu na relacje pomiędzy małżonkami, którzy dalej razem ze sobą zamieszkiwali. Nie wpłynęła też na sposób prowadzenia działalności gospodarczej przez obojga wspólnie. Rozdzielność majątkowa została ustanowiona z uwagi na wolę przekazania lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w Ł. na rzecz uczestniczki od jej wuja.

( zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359)

Przez pewien czas A. Z. był zatrudniony jako kierowca u J. Z. (1). W okresie letnim cały czas jeździli i handlowali. A. Z. też pracował jako ochrona na parkingu w sezonie zimowym. Przez zimę uczestniczka nie zarabiała, utrzymywali się wtedy z dochodów A. Z. z pracy na portierni. ( zeznania wnioskodawcy R. Z. k. 241v-242 w zw. z k. 357v-358; zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359)

Początkowo działalność gospodarczą była „na czarno”. Gdy uczestniczka zawiesiła działalność to miała zasiłek z Urzędu Pracy. Drobne pieniądze były odkładane z handlu, ponieważ były też przeznaczane na leki i życie tak samo dochód A. Z. był przeznaczony. Głównym źródłem utrzymania małżonków był jednak handel. ( zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359)

Żona wnioskodawcy nie miała kontaktu z uczestniczką od czasu śmierci teścia A. Z.. Gdy była ostatni raz na nieruchomości objętej wnioskiem, był wykończony dół domu, na górę nie wchodziła, wchodziło się tam po drabince. (zeznania świadka A. W. (2) k. 255-256)

Na przedmiotowej nieruchomości w Z. początkowo był las. Wszystkie prace na działce uczestniczka wraz z A. Z. rozpoczęli po przekazania działki. Przed aktem notarialnym zaczęto czyścić teren z uwagi na las. Następnie uczestnika wraz z A. Z. złożyli wniosek o energię elektryczną. Po jakimś czasie tj. około roku, działkę obok kupili małżeństwo ze (...) (B.), z którymi małżonkowie Z. wykonali i podzielili miedzy sobą koszt przyłączenia wody. Przyłącze wykonała firma z S. za kwotę około 20 000 zł na dwie rodzinny. Środki pochodziły z ich wspólnych pieniędzy. W między czasie powstało ogrodzenie. Po śmierci wuja uczestniczki i podjęciu decyzji przez małżonków Z. o postawieniu domu w Z., uczestniczka zdecydowała sprzedać lokal mieszkalny w Ł. przy ulicy (...). Kwota, którą uczestnika uzyskała ze sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w Ł. została w całości spożytkowana na budowę domu na działce objętej wnioskiem. W maju 2012 roku została zawarta umowa o roboty budowlane ale wszystko przesunęło się w czasie z uwagi na pogodę. Za kwotę pozyskana ze sprzedaży mieszkania postawiony został dom w stanie surowym zamkniętym wraz z dachem bez obróbki. Brakło tych pieniędzy na całkowite wykończenie domu. Przed sprzedażą mieszkania na nieruchomości był doprowadzony prąd i było ogrodzenie, uczestniczka wraz z mężem mieli pieniądze na uzbrojenie działki. To co uczestniczka wraz z A. Z. mogli odłożyć ze sprzedaży biżuterii przeznaczali na wykończenie domu. Dochód ze sprzedaży biżuterii był bardzo różny, bywało, że przywieźli 1500 zł ze sprzedaży, 1 200 zł albo 500 zł. Na wykończenie domu uczestniczka w 2016 roku zaciągnęła kredyt w banku na siebie, który wraz z mężem A. Z. spłacała około 2-3 lat. Uczestniczka i A. Z. mieli jeszcze jakąś działkę, która sprzedali i pieniądze przeznaczyli na dach domu. Podczas budowy mieszkali w przyczepie kempingowej. Ze wspólnych pieniędzy J. Z. (1) i A. Z. zapłacili za podłączenie prądu, ogrodzenie działki, natomiast sam budynek powstał już z pieniędzy pochodzących ze sprzedaży mieszkania stanowiącego majątek odrębny uczestniczki. Do śmierci A. Z. ukończony został parter domu. W budynku jest poddasze, które zostało wykończone przez samą uczestniczkę, dopiero po śmierci A. Z.. Na nieruchomości powstały dwa garaże, jeden murowany, drugi blaszany. Murowany powstał przed śmiercią A. Z. w stanie surowym, uczestniczka wykończyła go po śmierci męża.

(zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359; dokumentacja związana z budowa oraz faktury i rachunki k. 105-154)

E. B. sąsiadka uczestniczki i zmarłego A. Z., która ma działkę obok nieruchomości w Z. przyjeżdżała na nieruchomość raz w tygodniu do męża, który tam przebywał w czasie letnim. Widywała się wtedy z uczestniczką. Oba małżeństwa wspólnie załatwiali pociągniecie wody i prądu do ich działek. E. B. wraz z mężem pomagali J. Z. (1) i A. Z. w drobnych pracach przy budowie domu. Pamięta jak przychodzili ludzie na działkę uczestniczki, budynek stawiała firma, jak przyjechała „gruszka”, była robiona wylewka. Pamięta, że dom stał na działce ale nie był wykończony przed śmiercią A. Z.. Uczestniczka po śmierci męża sama wykańczała dom. Góra domu, garaż i działkę dookoła robiła uczestniczka sama. Przed posesją znajduje się droga, w której wszyscy współwłaściciele działek maja udział. Jest to droga dojazdowa, utwardzona ale nie za pomocą kostki czy asfaltu. (zeznania świadka E. B. k. 255v-256)

W remoncie domu w Z. brał udział również J. D., który mieszka w sąsiedztwie od urodzenia. Pamięta Jak uczestniczka i A. Z. sprowadzili się na działkę w Z.. Mieli relacje koleżeńskie, widywali się często. Pamięta jak firma budowała dom, kopali fundamenty, stawiali ściany. Po śmierci A. Z. pomagał J. Z. (1) w cięższych czynnościach. (zeznania świadka J. D. k. 256 – 256v)

Wraz z J. D. uczestniczce pomagała żona J. – H. D.. Widziała jak po śmierci A. J. Z. sama wykańczała dom i robiła remonty. H. D. miała problemy onkologiczne i A. Z. jej doradzał co ma robić. Z opowieści J. Z. (2) wie, że ta miała mieszkanie w Ł., które sprzedała i pieniądze przeznaczyła na budowę domu. Wie, że małżonkowie mieli handel obwoźny. Pamięta, że garaż powstał przed śmiercią A. Z. jednak po jego śmierci robotnicy go wykańczali. Ma wiedzę, że na datę śmierci A. Z. wykończony był dół domu, górę robiła uczestniczka sama po jego śmierci. Gdy żył A. Z. razem z uczestniczką dbali o działkę. (zeznania świadka H. D. k. 256-256v)

Działalność gospodarcza zaaresztowana na uczestniczkę była prowadzona do czasu wykończenia domu. Tuż przed śmiercią A. Z. działalność nie była powadzona z uwagi na chorobę A. Z. i koniecznością opieki. A. Z. przed śmiercią przebywał 2 tygodnie w śpiączce, bardzo źle się czuł, wszystko trwało około 8 miesięcy od czasu diagnozy. Zaistniała potrzeba zatrudnienia pielęgniarek, zakupu sprzętów. Opiekę nad mężem przez cały czas sprawowała jedynie J. Z. (1).

Po śmierci A. Z., J. Z. (1) była w ciężkiej depresji, jej córka zabrała ją do siebie do Niemiec. Gdy uczestniczka lepiej się poczuła sama poszła do pracy w ogrodnictwie przy pieczarkach oraz otrzymywała dochody około 1200-1400 euro miesięcznie. W Niemczech u córki była około 7-8 miesięcy. Podczas pobytu nie ponosiła żadnych wydatków, córka z zięciem nie pobierali od niej żadnych pieniędzy. W tym czasie również emerytura wpływała na konto uczestniczki. Po powrocie do Polski postawiła pomnik mężowi, którego koszt sfinansowała sama. Po śmierci męża uczestniczka osiągała dochód miesięcznie około 5 000 – 6 000 zł, który przeznaczała na ulepszenie przedmiotowej nieruchomości. W trakcie pobytu w Niemczech uczestniczka nie prowadziła działalności gospodarczej a po powrocie pracowała przez okres około 3 lat w Urzędzie Skarbowym w P..

(zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359;

Podczas jednego z obiadów rodzinnych w którym uczestniczyli A. Z., J. Z. (1), wnioskodawca wraz z żoną i córką oraz siostra A. Z. M. A. Z. będąc świadomy, że jest bardzo chory poinformował, że będzie spisywał testament. Wtedy wnioskodawca powiedział, że niczego nie chce i nie potrzebuje bo on na nieruchomości w Z. nie pomagał i że wszystkiego się zrzeka, na tym się zakończyło. (zeznania świadka M. P. k. 257; zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359)

J. Z. (1) obecnie jest na emeryturze i osiąga z tego tytułu dochód około 1780 zł – 2100 zł miesięcznie. Na miesiące zimowe jedzie do córki i wraca na nieruchomość objętą wnioskiem około kwietnia. W czasie pobytu u córki za nic nie płaci. Ma jakieś oszczędności a w razie ewentualnej spłaty na rzecz uczestnika mogła by tego dokonać w ratach z pomocą wsparcia finansowego ze strony rodziny. ( zeznania uczestniczki J. Z. (1) k. 242-243 w zw. z k. k. 358-359)

R. Z. obecnie nie pracuje i jest na utrzymaniu żony. Żona R. Z. prowadzi działalność gospodarczą, prowadzi firmę reklamową oraz otrzymuje z tego tytułu dochód około 20 000 zł miesięcznie. Wydatki rodziny wnioskodawcy to kwota około 15 000 zł miesięcznie. Małżonkowie mają oszczędności. (zeznania wnioskodawcy R. Z. k. 241v-242 w zw. z k. w zw. z k. 357v-358)

Nieruchomość oznaczona numerem działki (...) - z dojazdem do drogi publicznej poprzez działkę nr (...) -to nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym i garażem, zlokalizowanym w miejscowości o charakterze wiejskim i letniskowym – Z.. Położona w odległości około 13 km od centrum miejscowości gminnej M., około 30 km od centrum O. oraz około 14 km od centrum S.. Jej otoczenie stanowi zabudowa mieszkalna, jednorodzinna oraz tereny leśne. Nieruchomość jest zabudowana budynkiem mieszkalnym, wolnostojącym, niepodpiwniczonym z poddaszem niemieszkalnym oraz garażem. Budowę rozpoczęto w dacie 21 maja 2012 roku a roboty budowalne zostały ukończone 15 stycznia 2015 roku (odstani wpis w Dzienniku budowy). Powierzchnia zabudowy to 67,50 m ², użytkowa 61,65 m ². Działka jest ogrodzona siatką metalową oraz posiada bramę i furtkę. Teren działki – bez nawierzchni utwardzonych, jedynie chodnik betonowy prowadzący do furtki do domu i opaska betonowa wokół domu. Urządzony teren zielony działki (nasadzenia roślinne). Działka ma dostęp do uzbrojenia terenu: przyłącze do sieci energii elektrycznej, wodociągowej, szambo w terenie działki.

W dacie 6 sierpnia 2018 roku budynek mieszkalny był w stanie zamkniętym, z „surowym” poddaszem wg projektu niemieszkalnym, z wykończoną częścią mieszkalną na parterze, z dachem bez obróbek blacharskich, natomiast garaż miar wymurowane ściany (bez tynków, bez posadzki) i pokrycie blachą bez obróbek blacharskich.

Nakłady wykonane na nieruchomość po dacie 6 sierpnia 2018 roku obejmowały: wyburzenie ściany przy wejściu i zainstalowanie drewnianych schodów na poddasze, malowanie wnętrz, ułożenie płytek dekoracyjnych, gipsowych – imitujących kamień na ścianie w salonie z wejściem do kuchni, ścianki działowe z płyt k-g na poddaszu, wydzielenie dwóch pokoi i schowka, obłożenie ścian i sufitów g-k, panele na podłodze na poddaszu, drzwi płytowe na poddaszu, malowanie + gładzie na poddaszu, doprowadzenie instalacji elektrycznej na poddasze, wykonanie obróbki dachu domu, płytki na tarasie, wykonanie zadaszenia garażu – obróbek blacharskich, doprowadzenie instalacji elektrycznej do garażu, wylewka betonowa w garażu, tynki wewnętrzne i zewnętrzne w garażu, malowanie garażu z zewnątrz.

(opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości k. 284-333)

Wartość nieruchomości spadkowej: zabudowanej nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) wraz z udziałem w działce niezabudowanej oznaczonej numerem działki (...) (stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości zabudowanej), położnych w miejscowości Z. obręb (...), gmina M., powiat (...), województwo (...) - na datę 8 sierpnia 2018 roku wynosi:

- według stanowiska J. Z. (1) – 301 700 zł,

- według stanowiska R. Z. – 302 200 zł.

Szacowane wartości objęło łącznie wartość nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) oraz udziału w działce (...) z uwagi na konieczność zapewnienia dostępu do drogi publicznej.

Nakłady J. Z. (1) pochodzące z jej osobistego majątku, na nieruchomość spadkową oznaczoną numerem działki (...) wraz z udziałem w działce niezabudowanej oznaczonej numerem działki (...) (stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości zabudowanej), położnych w miejscowości Z. obręb (...), gmina M., powiat (...), województwo (...) dokonane na datę 6 sierpnia 2018 roku (otwarcie spadku) wynoszą:

- według stanowiska J. Z. (1) – 204 300 zł,

- według stanowiska R. Z. – 102 900 zł (1/2 wartości nakładów uczestniczki z uwagi na okoliczność, iż uczestniczka wraz z mężem ponosili nakłady na nieruchomość).

Wzrost wartości nieruchomości spadkowej: zabudowanej oznaczonej numerem działki (...) wraz z udziałem w działce niezabudowanej oznaczonej numerem działki (...) (stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości zabudowanej), położnych w miejscowości Z. obręb (...), gmina M., powiat (...), województwo (...) – wskutek nakładów poczynionych przez J. Z. (1) po dacie 8 sierpnia 2018 roku wynosi:

- według stanowiska J. Z. (1) – 98 600 zł,

- według stanowiska R. Z. – 97 100 zł.

Wartość nieruchomości spadkowej: zabudowanej oznaczonej numerem działki (...) wraz z udziałem w działce niezabudowanej oznaczonej numerem działki (...) (stanowiącej drogę dojazdową do nieruchomości zabudowanej), położnych w miejscowości Z. obręb (...), gmina M., powiat (...), województwo (...) – aktualnie przy uwzględnieniu obecnego stanu wynosi: 400 300 zł.

(opinia biegłego z zakresu szacowania nieruchomości k. 284-333)

Przedstawiony wyżej stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów oraz we wskazanym zakresie na podstawie przesłuchania w charakterze strony wnioskodawcy i uczestniczki postępowania., jak również na podstawie zeznań powołanych przez strony postępowania świadków.

Zdaniem Sądu przeprowadzone w sprawie dowody z dokumentów są wiarygodne, autentyczność i treść przedmiotowych dokumentów nie były kwestionowane przez żadną ze stron postępowania. Sąd uznał za w pełni wiarygodne dokumenty urzędowe, w szczególności akty notarialne, wyrysy i wypisy z rejestru gruntów jak również odpisy ksiąg wieczystych, które to dokumenty stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 k.p.c.). Za przydatne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd uznał dowody z dokumentów prywatnych, przypisując im znaczenie jakie wynika z art. 245 k.p.c.

Stan faktyczny został ustalony także na podstawie zeznań wnioskodawcy i uczestniczki postępowania. Sąd uznał dowód z przesłuchania stron za podstawę ustaleń faktycznych, gdyż treść zeznań złożonych przez obie strony korespondowała z dowodami z dokumentów zgromadzonych w sprawie, a nadto nie zawierała sprzeczności. W szczególności na wiarę zasługiwały twierdzenia stron dotyczące stanu nieruchomości na datą darowizny, poczynionych nakładów na nieruchomość gruntową w Z., zakres czynności podjętych w ramach budowy przedmiotowego domu mieszkalnego w Z. przez małżonków Z., stanu nieruchomości w zakresie wykończenia na datę śmierci A. Z. jak i działań remontowych wykonywanych już po jego śmierci przez samą uczestniczkę. Wskazać należy, iż wnioskodawca R. Z. nie kwestionował wskazywanych przez uczestniczkę inwestycji poczynionych na przedmiotową nieruchomość w Z., jak również nie kwestionował jakie nakłady na nieruchomość zostały poczynione za życia A. Z., a jakie po jego śmierci przez samą uczestniczkę. Kwestią sporną było jedynie źródło finasowania nakładów na nieruchomość czynionych za życia A. Z.. Należy również podkreślić, iż uczestniczka wielokrotnie w ramach zeznań wskazywała, iż wraz z mężem wspólnie prowadzili działalność gospodarczą, z której się utrzymywali a ponadto, że całość kwoty pochodzącej ze sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w Ł. została przeznaczona budowę domu. W pozostałym zakresie podkreślała, że wszelkie nakłady były czynione z ich wspólnych pieniędzy.

Sąd nie dał wiary zeznaniom uczestniczki odnośnie rzekomej darowizny kwoty pieniężnej uczynionej przez ojca uczestniczki na jej rzecz tj. około 20 000 zł (pieniądze miały pochodzić ze środków zgromadzonych na koncie zmarłego wuja J. G. (2), wypłaconych przez ojca uczestniczki, jako osoby uposażonej ) na jej rzecz na poczet wykończenia domu, mając na uwadze, iż twierdzenia te nie były poparte żadnymi konkretnymi dowodami w sprawie. Tym bardziej potwierdzenia tej okoliczności nie mógł stanowić dokument w postaci informacji z Banku (...) S.A. czy był prowadzony rachunek bankowy dla J. G. (3) oraz wskazania przez bank kto był osobą uposażoną, czy i kiedy zostały wypłacone środki zgormadzone na tym rachunku i w jakiej wysokości (k. 249v). W żadnym zakresie wskazany dokument nie potwierdzałby przekazania wspomnianych środków we wskazanej wysokości na rzecz uczestniczki. Potwierdzałaby jedynie fakt prowadzenia rachunku w banku na rzecz J. G. (2) oraz osoby uposażonej do wypłaty środków jak również okoliczności ich wypłaty.

W konsekwencji na poprzedzającym wydanie orzeczenia terminie rozprawy Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 3 i 5 k.p.c. pominął wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawczyni dotyczący zwrócenia się przez Sąd do Banku (...) S.A. i zobowiązanie do udzielenia informacji, czy wskazany bank prowadził rachunek bankowy dla J. G. (2), a jeśli tak to kto był osobą uposażoną, czy i kiedy zostały wypłacone środki zgromadzone na tym rachunku oraz w jakiej wysokości.

Sąd dał wiarę również zeznaniom świadków w zakresie w jakim wszyscy potwierdzili, iż małżonkowie Z. wspólnie prowadzili działalność gospodarczą polegająca na handlu obwoźnym w tym również m.in. na tworzeniu i sprzedaży biżuterii. Jak również, że przedmiotowa działalność stanowiła ich główne źródło dochodu. Świadkowie nie posiadali wiedzy odnośnie konkretnych źródeł inwestycji na nieruchomości oraz finansowania budowy domu w Z., sposobu finansowania czy osobistych relacji majątkowych i oszczędności małżonków.

Częściowo ustalenia Sąd poczynił również bez dowodu w oparciu o art. 229 k.p.c., zgodnie z którym nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Taka sytuacja zachodziła w przedmiotowej sprawie, gdzie skład spadku, nie był co do zasady sporny między stronami.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowił również dowód z pisemnej opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości. W ocenie Sądu opinia biegłego została sporządzona z zachowaniem standardów wiedzy specjalistycznej oraz doświadczenia zawodowego, przy doborze prawidłowej metodologii oraz przeprowadzeniu analizy rynku. Biegła uzasadniła w sposób wyczerpujący kwestie wysokości przyjętych w ramach opinii wartości oraz dokonała szczegółowej analizy rynku w tym zakresie. W ramach opinii szczegółowo opisała wszelkie parametry, które winny być brane pod uwagę w ramach wyceny. Treść opinii w jakimkolwiek zakresie nie została zakwestionowana przez strony postępowania. Sąd miał również na uwadze, iż wskazane przez biegłą wartości opierają się na rachunku matematycznym polegającym na odjęciu wartości gruntu od wartości nieruchomości według stanu na dzień 6 sierpnia 2018 roku, gdzie wynik działania wskazywał na potencjalny zakres wartości nakładu na grunt. Jak również miał na uwadze wskazaną przez biegłą okoliczność, iż wartość nakładów oszacowana na kwotę 204 300 zł oraz 102 900 zł stanowiła wyliczenie wskazane według odrębnego stanowiska każdej ze stron postępowania. Przy jednoczesnym subiektywnym przekonaniu uczestniczki, iż to ona w całości z własnych środków poczyniła nakłady na nieruchomość gruntową oraz przekonaniu wnioskodawcy, iż nakłady te zostały sfinansowane w równym stopniu przez jego ojca i uczestniczkę, dzieląc je na pół. Wskazać jednak należy, iż w ramach opinii również znalazł się zapis gdzie jedynym z zastrzeżeniem wnioskodawcy podczas czynności biegłej było to, że małżeństwo wspólnie ponosiło nakłady na nieruchomość do daty 6 sierpnia 2018 roku.

Biegła wskazała, iż dokonane przez nią szacowanie obejmowało łącznie wartość działki (...) oraz udziału w działce (...) ponieważ działka budowalna musi mieć zapewniony dostęp do drogi publicznej. Wskazał, iż w wyniku badania transakcji w (...) Starostwa Powiatowego w O. transakcji obejmujące nieruchomości oraz drogi dojazdowe do nieruchomości występują łącznie i brak jest osobnych transakcji udziałów w działkach stanowiących drogi dojazdowe co zostało potwierdzone weryfikacją zapisów w katach notarialnych. Opinia biegłej na żadnym etapie postępowania nie została zakwestionowana przez Strony, w konsekwencji Sąd przyjął wskazane wyliczenia jako bezsporne.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1025 § 2 k.c., domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą. Dopóki powyższe domniemanie prawne nie zostanie obalone, prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia jest wiążące dla sądu w postępowaniu o dział spadku i określa konieczny krąg uczestników tego postępowania.

Na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia po zmarłym A. Z., spadek nabyła jego żona J. Z. (1) oraz syn R. Z. - każdy w udziale po ½ części.

Powyższe determinuje rozstrzygnięcie w zakresie podziału praw majątkowych wchodzących w skład spadku pomiędzy spadkobierców – uczestników niniejszego postępowania, stosownie do wielkości przypadających im udziałów.

Postępowanie o dział spadku zostało unormowane w przepisach art. 680 k.p.c. – 689 k.p.c.

Zgodnie z art. 684 k.p.c. w postępowaniu o dział spadku Sąd ustala skład i wartość spadku ulegającego podziałowi, przy czym zasadą jest, iż ustalenie składu i stanu spadku przez sąd następuje według chwili jego otwarcia (art. 924 k.c.), a jego wartości na podstawie cen (rynkowych) z chwili dokonywania działu (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1950 r., C 72/50, OSN 1951, nr 1, poz. 12; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 września 1974 r., III CZP 58/74, OSNCP 1975, nr 6, poz. 90). Ponadto zgodnie ze stanowiskiem, w sprawie o dział spadku jego skład powinien być ustalony przez sąd na podstawie dowodów aktualnych w chwili dokonywania podziału (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 1994 r., II CRN 31/94, Wokanda 1994, nr 9, s. 9). Podstawą ustalenia składu spadku są przede wszystkim oświadczenia spadkobierców - uczestników postępowania działowego oraz przedstawione przez nich dowody, ewentualnie spis inwentarza, jeżeli był sporządzony. Jeżeli jednak zachodzą w tym względzie sprzeczności, obowiązkiem sądu jest ich wyjaśnienie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 11 marca 1985 r., III CRN 52/85, nie publ.).

W sprawie co do zasady bezspornym było, jakie składniki majątkowe wchodzą w skład spadku po zmarłym A. Z., a mianowicie:

a)  udział 1/2 w zabudowanej domem wolnostojącym o powierzchni 75 m2 nieruchomości położonej w obrębie Z., gminie M., powiecie (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerem działki (...) o powierzchni 1 126 m2, dla której Sąd Rejonowy w Opocznie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...),

b)  udział 1/8 w nieruchomości położonej w obrębie Z., gminie M., powiecie (...), oznaczonej jako działka o numerze ewidencyjnym (...) o obszarze 509 m2 (droga dojazdowa do nieruchomości), dla której Sąd Rejonowy w Opocznie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

Dlatego też Sąd w punkcie 1. sentencji postanowienia ustalił, iż wskazane składniki wchodzą w skład spadku, przy czym z uwagi na brzmienie przywołanego przepisu art. 684 k.p.c. należało określić skład spadku według stanu na dzień otwarcia spadku, wobec czego w punkcie 1. zawarte zostało rozstrzygnięcie obejmujące udziały we wskazanych nieruchomościach o wartości łącznie 151 225 zł, przy uwzględnieniu, iż wartość całości nieruchomości będącej przedmiotem działu, w ślad za ustaleniami poczynionymi w ramach opinii biegłej została ustalona przez Sąd na wartość 302 450 zł.

Kwota 305 450 zł została ustalona przez Sąd przy uwzględnieniu obydwu wartości oszacowanych przez biegłą w ramach opinii, przy uwzględnieniu wskazań dokonanych przez strony postępowania - gdzie jako wartość rynkową przedmiotowych nieruchomości, których udział wchodzi w skład spadku po A. Z., według stanu na datę otwarcia spadku tj. 6 sierpnia 2018 roku obejmowała kwoty:

- 301 700 zł – wskazanie uczestniczki,

- 303 200 zł – wskazanie wnioskodawcy,

Sąd wyliczył średnią wartość wskazanych kwot – 305 450 zł. Wskazana kwota stanowiła ustaloną przez Sąd wartość całej nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) w Z. wraz z udziałem w działce (...) stanowiącej drogę dojazdową do przedmiotowej nieruchomości. W konsekwencji wartość udziałów we wskazanych nieruchomościach wchodzących w skład spadku po A. Z. ustalono na wartość 151 225 zł.

Przy czym wskazać należy, iż zgodnie z treścią opinii szacowane wartości objęły łącznie wartość nieruchomości oznaczonej numerem działki (...) oraz udziału w działce (...) z uwagi na konieczność zapewnienia dostępu do drogi publicznej. Sąd w ślad za niekwestionowanymi ustaleniami biegłej w ramach których wskazała, iż w wyniku badania transakcji w (...) Starostwa Powiatowego w O. transakcji obejmujące nieruchomości oraz drogi dojazdowe do nieruchomości występują łącznie i brak jest osobnych transakcji udziałów w działkach stanowiących drogi dojazdowe co zostało potwierdzone weryfikacją zapisów w katach notarialnych – w konsekwencji Sąd przyjął wartość 305 450 zł jako wartość łączna całej nieruchomości zabudowanej (261/3) wraz udziałem w działce nr (...) stanowiącej drogę dojazdową według stanu z daty 6 sierpnia 2018 roku. Wyliczona w ten sposób wartość nieruchomości zabudowanej wraz z udziałem w działce stanowiącej drogę dojazdową nie została w żaden sposób zakwestionowana przez Strony w konsekwencji Sąd uwzględnił w tym zakresie dokonane wyliczenie biegłej wyciągając średnią wartość pomiędzy dwoma wskazanymi.

Kwestia sposobu dokonania działu spadku również nie stanowiła kwestii spornej wobec okoliczności, iż zarówno wnioskodawca jak i uczestniczka jednogłośnie wskazywali, iż przedmiotowe nieruchomości mają w całości zostać przyznane na rzecz uczestniczki z jednoczesną spłatą na rzecz wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 688 k.p.c. do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 k.p.c.

Przepisy kodeksu cywilnego regulujące kwestię zniesienia współwłasności przewidują trzy sposoby zniesienia współwłasności: a) fizyczny podział rzeczy, b) przyznanie całej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, c) sprzedaż rzeczy stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży. Wskazać należy, iż przepisy kodeksu postępowania cywilnego preferują przeprowadzenie podziału na podstawie zgodnego wniosku uczestników postępowania. Przy braku jednomyślności podstawowym sposobem jest dział w naturze (art. 211 k.c.), w myśl zaś art. 212 § 2 k.c., rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

W niniejszej sprawie, przedmiotem sporu nie była kwestia przyznania składnika majątkowego w postaci udziału w przedmiotowych nieruchomościach – gdzie został on przyznany stosownie do zgodnych stanowisk jednemu ze spadkobierców z obowiązkiem spłaty drugiego. Podkreślenia wymaga jednak, że przyznanie przedmiotu spadkowego jednemu ze spadkobierców uzależnione jest od wyrażenia przez niego zgody, co miało miejsce w niniejszej sprawie.

W postępowaniu o dział spadku sąd powinien dążyć do tego, ażeby wszyscy współwłaściciele uzgodnili sposób podziału i przedstawili możliwie zgodny wniosek tak, aby wydane postanowienie odpowiadało ich woli. Sposób działu w niniejszej sprawie odpowiadał woli stron.

Z uwagi na powyższe Sąd w punkcie 2. sentencji postanowienia dokonał działu spadku przyznając udziały w nieruchomościach objętych wnioskiem na rzecz uczestniczki postępowania, która w ten sposób miała stać się jedyną właścicielką zabudowanej nieruchomości w Z. oraz udziału w drodze dojazdowej do nieruchomości. Wartość udziałów we wskazanych nieruchomościach wchodząca w skład majątku spadkowego po zmarłym A. Z. ustalona została na kwotę 151 225 zł.

Wobec powyższego rozstrzygnięcia, w punkcie 3 postanowienia Sąd zobowiązany był zasądzić połowę wskazanej wartości tj. 75 612,50 zł na rzecz wnioskodawcy tytułem spłaty udziału w spadku po zmarłym A. Z., który wynosił wartość 1/2 .

W zakresie wzrostu wartości nieruchomości na skutek nakładów poczynionych przez uczestniczkę na majątek spadkowy po śmierci A. Z. wskazać należy, iż ich wartość wyliczona przez biegłą, jako wzrost wartości nieruchomości zabudowanej po śmierci A. Z., nie była kwestią sporną pomiędzy stronami, gdyż twierdzenia stron odnośnie zakresu czynności podjętych przez uczestniczkę w zakresie wykończenia domu po śmierci A. Z. były pomiędzy stronami niemalże całkowicie tożsame. Wszystkie inwestycje wykonane po śmierci A. Z. przez uczestniczkę zostały wskazane w ramach opinii, gdzie w jej treści została odnotwane jedynie jedno zastrzeżenie ze strony wnioskodawcy odnośnie tego, że wszelkie nakłady na nieruchomość do dnia 6 sierpnia 2018 roku czynione były wspólnie przez obojga małżonków z ich wspólnych środków.

Wartość zabudowanej nieruchomości oznaczonej numerem (...) wraz z udziałem w działce nr (...) stanowiącej drogę dojazdową - według aktualnego stanu i cen aktualnych oszacowana została na kwotę 400 300 zł. Kwota o jaką wzrosła wartości nieruchomości po otwarciu spadku (06.108.2018 r.) na skutek działań poczynionych przez uczestniczkę oscylowała w granicach 98 600 zł/ 97 100 zł. Przy czym kwota 97 100 zł obejmuje wartość wyliczona przy wskazaniu wnioskodawcy: poprzez odjęcie wartość nieruchomości - 400 300 zł (stan obecny nieruchomości) od wartości - 303 200 zł (stan nieruchomości na datę 06.08.2018 r.- wyliczenie wskazane przez wnioskodawcę), natomiast kwota 98 600 zł obejmuje wartość wyliczona przy wskazaniach uczestniczki: poprzez odjęcie wartość nieruchomości - 400 300 zł (stan obecny nieruchomości) od wartości - 301 700 zł (stan nieruchomości na datę 06.08.2018 r.- wyliczenie wskazane przez uczestniczkę). Tym samym jako średnią należało uznać wartość 97 850 zł. W tym zakresie Sąd uznał wzrost wartości nieruchomości na skutek inwestycji poczynionych przez uczestniczkę pod dacie 6 sierpnia 2018 roku jako niesporną. Wskazać jednak należy, iż w niniejszej sprawie wartość nieruchomości według cen aktualnych i stanu na datę otwarcia spadku, jak już wcześniej Sąd wskazał została ustalona na kwotę 302 450 zł. W konsekwencji tą wartość Sąd uwzględnił w ramach wyliczeń.

Sporną kwestią natomiast okazała się wartość nakładów poczynionych przez uczestniczkę na przedmiotową nieruchomość do czasu otwarcia spadku tj. 6 sierpnia 2018 roku, które wedle twierdzeń wnioskodawcy zostały poczynione przez obojga małżonków z ich wspólnych środków. Pomimo nakłaniania stron do zawarcia ugody bądź uzgodnienia wspólnego stanowiska, czynności te nie przyniosły rezultatu bowiem żadnej ze stron nie satysfakcjonowała propozycja zakreślonej wartości spłaty z uwzględnieniem poczynionych przez uczestniczkę nakładów z majątku osobistego.

W ramach ustaleń poczynionych w toku postępowania, w tym wyliczeń dokonanych przez biegłego, ustalone zostały dwie wartości tytułem nakładów poczynionych przez uczestniczkę na nieruchomość objętą wnioskiem do czasu śmierci A. Z.. Wartości zostały ustalone poprzez obliczenie różnicy wartości rynkowej przedmiotowej nieruchomości zabudowanej według stanu po dokonaniu nakładów na datę 6 sierpnia 2018 roku (wg wskazań wnioskodawcy – 303 200 zł i uczestniczki – 301 700 zł) i wartości przed dokonaniem nakładów czyli nieruchomości niezabudowanej tj. kwoty 97 400 zł. Zgodnie ze wskazaniem biegłej wycena nakładów uczestniczki na nieruchomość, której udział wchodzi w skład spadku po zmarłym A. Z. obejmuje wartość 204 300 zł (301 700 zł – 97 400 zł). Według wyceny biegłej przy uwzględnieniu wskazań wnioskodawcy wartość nakładów poczynionych przez uczestniczkę została ustalona na kwotę 102 900 zł (303 200 zł – 97 400 zł = 205 800 zł/ 2). Przy czym według twierdzeń wnioskodawcy spadkodawca i uczestniczka wspólnie ponosili nakłady na przedmiotową nieruchomość, pomimo rozdzielności majątkowej małżeńskiej, a zatem wartość nakładów uczestniczki to ½ wartości nakładów na przedmiotową nieruchomość.

Według twierdzeń wnioskodawcy wszelkie nakłady na nieruchomość gruntową tj. działkę nr (...) w Z., w tym budowa domu posadowionego na wskazanej nieruchomości przez uczestniczkę J. Z. (1) i A. Z. czynione były przez małżonków ze wspólnych środków finansowych, w konsekwencji należy podzielić szacowaną wartość nakładów w wysokości 204 300 zł po połowie między zmarłego A. Z. a uczestniczkę J. Z. (1).

Według początkowych twierdzeń uczestniczki natomiast, jedyną wartość jaką należy rozliczyć pomiędzy stronami tego postępowania to wartość samego gruntu, gdyż ten został darowany jej i A. Z. przez wnioskodawcę. A całość wszelkich nakładów poczynionych na grunt była finansowana ze środków pochodzących z prowadzenia przez nią działalności gospodarczej oraz środków pozyskanych ze sprzedaży darowanego jej przez wuja lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w Ł.. W ramach pism procesowych pełnomocnik uczestniczki powołał się również na okoliczności, iż wszelkie inwestycje, w tym rachunki załączone do odpowiedzi na wniosek finansowane były ze środków pochodzących ze sprzedaży mieszkania w Ł. przy ul. (...), wchodzącego w skład majątku odrębnego uczestniczki, darowizny przekazanej przez ojca na rzecz uczestniczki w wysokości około 20 000 zł oraz środków pochodzących z wynajmu mieszkania w Ł. przy ul. (...) przed jego sprzedażą. Jak również w ramach pisma z dnia 29 kwietnia 2024 roku wniesiono aby Sąd ustalił, że uczestniczka dokonała nakładu o wartości 85% nieruchomości wskazanej we wniosku jako działka nr (...).

Wskazać w tym miejscu należy, iż wszelkie twierdzenia w zakresie źródeł środków przeznaczonych na nakłady czynione na przedmiotową nieruchomość, poza środkami pozyskanymi ze sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w Ł., stanowiącej odrębny majątek uczestniczki nie znalazły swoje odzwierciedlenia i potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Jak już zostało wstępnie wskazane w ramach oceny dowodów, pełnomocnik uczestniczki nie przedłożył jak i nie zawnioskował o przeprowadzenie jakichkolwiek wiarygodnych dowodów mających na celu wykazanie faktycznego dokonania darowizny na rzecz uczestniczki w kwocie około 20 000 zł od jej ojca, na poczet dalszych remontów na nieruchomości objętej wnioskiem za życia A. Z.. W ramach pisma pełnomocnik uczestniczki wskazał, iż ojciec uczestniczki został upoważniony przez wuja uczestniczki J. G. (2) do wypłaty środków zgormadzonych na jego rachunku bankowym. Zgodnie z twierdzeniem pełnomocnika uczestniczki, po śmierci wuja, ojciec uczestniczki na podstawie uposażenia miał wypłacić ze wskazanego konta środki pieniężne w wysokości 40 000 zł oraz przekazać uczestniczce z tej kwoty w ramach darowizny około 20 000 zł.

Sąd w tym zakresie nie mógł dać wiary samym zeznaniom uczestniczki odnośnie rzekomej darowizny kwoty pieniężnej uczynionej przez ojca uczestniczki na jej rzecz. Wystarczającym dowodem na poparcie wskazanej okoliczności nie mógł być również dokument w postaci informacji z Banku (...) S.A. o który zawnioskował pełnomocnik uczestniczki (k.249v). wniosek pełnomocnika obejmował „zwrócenie się przez Sąd do Banku (...) S.A. o udzielenie informacji czy był prowadzony rachunek bankowy dla J. G. (3) oraz wskazania przez bank kto był osobą uposażoną, czy i kiedy zostały wypłacone środki zgormadzone na tym rachunku i w jakiej wysokości”. W żadnym zakresie wskazany dokument nie potwierdzałby przekazania wspomnianych środków we wskazanej wysokości na rzecz uczestniczki. Potwierdzałaby jedynie fakt prowadzenia rachunku w banku na rzecz J. G. (2), osoby uposażonej do wypłaty środków na nim zgromadzonych, jak również ewentualnej okoliczności ich wypłaty przez ojca uczestniczki z rachunku.

Odnośnie twierdzeń, iż środki przeznaczone na zagospodarowanie nieruchomości gruntowej pochodziły również z najmu lokalu położnego w Ł. przy ul. (...) wskazać należy, iż w tym zakresie również nie zostały przedłożone jakiekolwiek dokumenty celem rozważenia tej okoliczności przez Sąd. Pełnomocnik uczestniczki ograniczył się jedynie do sformułowania takiej informacji w ramach pisma procesowego.

Sąd miał na uwadze okoliczność, że pomiędzy J. Z. (1) a A. Z. ustanowiona została rozdzielność majątkowa. Jak również potwierdzoną w ramach zeznań stron postępowania jak i świadków okoliczność, że małżonkowi w głównej mierze utrzymywali się z dochodów pochodzących z działalności gospodarczej zarejestrowanej na rzecz uczestniczki.

Wskazać jednak należy, iż w ramach zeznań uczestniczka jednoznacznie i kilkukrotnie wskazywała na okoliczność, iż przedmiotowa działalność mimo, iż zarejestrowana była jedynie na uczestniczkę, prowadzona była wspólnie przez obojga małżonków stanowiąc ich źródło utrzymania. A. i J. Z. (1) razem podejmowali czynności związane z handlem obwoźnym, razem udawali się na targi, odpusty, jarmarki w celach zarobkowych. Wspólnie tworzyli biżuterię, która następnie była sprzedawana przez małżonków na targach, jarmarkach itp. Okoliczność, iż małżonkowie wspólnie prowadzili tą działalność potwierdzona została zarówno przez strony postępowania jak i wszystkich występujących w sprawie świadków. Przez jakiś czas A. Z. również był zatrudniony formalnie u uczestniczki. W ramach tak zakreślonego stanu faktycznego Sąd uznał, że małżonkowie razem przyczyniali się do pozyskiwania środków finansowych pochodzących z przedmiotowej działalności.

Sprzecznym z zasadami logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego byłoby bowiem przyjęcie, że wobec faktu zarejestrowania działalności gospodarczej na uczestniczkę oraz rozdzielności majątkowej. w wyżej zakreślonym stanie faktycznym uznać można było aby A. Z. w żaden sposób nie przyczyniał się do pozyskiwania środków z działalności gospodarczej stanowiącej główne źródło dochodu małżonków. A co dalej za tym idzie nie przyczyniał by się do finansowania inwestycji na przedmiotowym gruncie. W tak zakreślonym stanie faktycznym należało uznać, również iż świadczył on pracę w ramach działalności gospodarczej zarejestrowanej na uczestniczkę. Nie otrzymywał faktycznej wypłaty jednak środki pozyskiwane w ramach działalności miały charakter ich wspólnego dochodu. Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż przedmiotowa działalność była działalnością sezonową, gdyż prowadzona była jedynie w sezonie letnim i tylko wtedy przynosiła dochody. W sezonie zimowym małżonkowie natomiast utrzymywali się z wynagrodzenia za pracę uzyskiwanego przez A. Z., który był zatrudniony w portierni. Zatem w okresie zimowym to wynagrodzenie A. Z. stanowiło źródło utrzymania małżonków, pomimo ustanowionej rozdzielności majątkowej.

W ramach ustaleń poczynionych toku postępowania, mających na celu zidentyfikowanie źródeł finansowania nakładów na nieruchomość gruntową w Z., Sąd ustalił również w ślad za twierdzeniami wskazanymi przez uczestniczkę w ramach jej zeznań, że wszelkie przyłącza związane z przedmiotową nieruchomością również były finansowane z ich środków wspólnych. Jak również Sąd miał na uwadze okoliczność, iż małżonkowie mieli inną nieruchomość, którą sprzedali i środki z jej sprzedaży również zainwestowali w nieruchomość objętą wnioskiem.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż część faktur przedłożonych do akt sprawy pochodzi z okresu sprzed sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w Ł.. Ponadto jak wskazała sama uczestniczka część prac również była wykonywana i finansowana przed sprzedażą przedmiotowego lokalu z wspólnych środków jej i A. Z., razem pozyskanych.

W konsekwencji w ramach wszystkich rozważań poczynionych na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd doszedł do przekonania, iż poza środkami finansowymi pochodzącymi ze sprzedaży innej nieruchomości przez małżonków, dochodu pozyskiwanego z prowadzonej wspólnie działalności gospodarczej oraz wynagrodzenia za pracę A. Z. oraz środków pozyskanych w ramach sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w Ł., należącego do uczestniczki – małżonkowie nie dysponowali żadnymi innymi środkami finansowymi, które mogliby przeznaczyć na inwestycje czynione na działce (...) w Z.. Jak wskazała uczestniczka, to właśnie decyzja o budowie domu skłoniła ją do sprzedaży nieruchomości przy ul. (...) w Ł., w celu pozyskania środków na inwestycje na nieruchomości w Z..

Sprzedaż mieszkania przy ul. (...) w Ł. w dacie na początku 2013 roku zbiegła się w czasie z rozpoczętymi w tamtym okresie, przez małżonków czynnościami związanym z inwestycją w postaci budowy domu na nieruchomości w Z.. W tak zakreślonym stanie faktycznym nie sposób nie dać wiary twierdzeniom uczestniczki jakoby środki pochodzące ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) w Ł. zostały w całości spożytkowane na poczet nieruchomości w Z., w tym budowy domu. W tak zakreślonym stanie faktycznym, wbrew twierdzeniu pełnomocnika wnioskodawcy, nie sposób jest zbagatelizować i pominąć okoliczności, jakoby środki pochodzące ze sprzedaży lokalu nie zostały zainwestowane w nieruchomość w Z.. W tym czasie małżonkowie nie dysponowali żadnymi znaczącymi oszczędnościami, ich dochody również nie pozwalały na poczynienia oszczędności aby sfinansować w całości tak obciążające finansowo przedsięwzięcie jakim jest przygotowanie działki pod budowę domu, sama budowa domu i jak i jego wykończenie, które poza brakiem wykończenia poddasza miało charakter kompleksowy na datę 6 sierpnia 2018 roku.

Zaznaczyć należy, iż ze strony wnioskodawcy również w tym zakresie brak było inicjatywy dowodowej, która mogłaby wykazać okoliczności przeciwne. Sam wnioskodawca nie kwestionował zakresu czynności inwestycyjnych dokonanych do dnia 6 sierpnia 2018 roku jak również wzrostu wartości nieruchomości z uwagi na inwestycje poczynione już przez samą uczestniczkę po dacie 6 sierpnia 2018 roku. Kwestia sporna odejmowała jedynie źródło finansowania inwestycji poczynionych do dnia 6 sierpnia 2018 roku. Szczątkowa wiedza na temat życia ojca oraz macochy i ich wspólnego funkcjonowania w jednoznaczny sposób wskazują, iż relacje rodzinne nie były na tyle zacieśnione aby wnioskodawca posiadał szczegółową wiedzę w zakresie źródeł finansowania inwestycji na nieruchomości objętej wnioskiem. Jak sam wskazał początkowo sam miał się budować na wskazanej działce jednak ostatecznie zdecydował oddać ją w darowiźnie macosze i ojcu i nie interesował się już tą nieruchomością. Natomiast po śmierci ojca nie pojawiał się już na tej nieruchomości wcale.

W konsekwencji w tak zakreślonym całokształtem materiału dowodowego, nie sposób uznać za uzasadnione przyjęcie twierdzeń pełnomocnika wnioskodawcy jakoby całość inwestycji na nieruchomości w Z. do dnia 6 sierpnia 2018 roku, była czyniona ze wspólnych środków małżonków, z jednoczesnym całkowitym pominięciem zbiegającej się w czasie sprzedaży nieruchomości w Ł. przy ul. (...) należącej do uczestniczki, która przyniosła środki pieniężne w wysokości 120 000 zł. Jak również za nieuzasadnione należało uznać twierdzenie pełnomocnika uczestniczki jakoby wartość nakładów z majątku odrębnego uczestniczki obejmowała wprost kwotę wskazaną w ramach opinii biegłego w wysokości 204 300 zł, która została wyliczona za pomocą rachunku matematycznego polegającego na odjęciu wartości gruntu działki nr (...) w Z. – 97 400 zł od wartości nieruchomości według stanu na dzień 6 sierpnia 2018 roku – 301 700 zł, czyli 204 300 zł. Wartość ta nie znajduje żadnego odzwierciedlenia w ramach zakreślonego za pomocą dowodów przedstawionych przez strony, stanu faktycznego sprawy. Jak również prowadziłaby do uznania przez Sąd, że wszystkie inwestycje od momentu darowizny gruntu działki zostały tylko i wyłącznie finansowane ze środków odrębnych uczestniczki uznając brak jakiegokolwiek wkładu ze strony A. Z.. Natomiast pełnomocnik uczestniczki mimo początkowych twierdzeń o zaliczeniu samych faktur, następnie 85% wartości nakładów a na poprzedzającej orzeczenie rozprawie ostatecznie próbując zsumować wartość sprzedanego lokalu mieszkalnego, darowizny od ojca uczestniczki i sprzedaży innej nieruchomości, nieskutecznie próbowała wykazać wartość nakładu zgodną z treścią opinii jako 204 300 zł.

W konsekwencji Sąd, po przeanalizowaniu całości materiału dowodowego zaprezentowanego przez strony postępowania doszedł do przekonania, iż wszelkie inwestycje poczynione na nieruchomości objętej wnioskiem do czasu śmierci A. Z. 06.08.2018 r.), zostały sfinansowane ze wspólnie zgromadzonych przez małżonków Z. środków finansowych małżonków, jednak przy jednoczesnym uwzględnieniu nakładu poczynionego z majątku odrębnego uczestniczki w postaci kwoty 120 000 zł, która pochodziła ze sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w Ł..

Reasumując przyjąć należało, iż uczestniczka do dnia 6 sierpnia 2018 roku, poczynił z majątku odrębnego na majątek wchodzący w skład masy spadkowej nakład w wysokości 120 000 zł. Wobec czego, z tytułu nakładów rozliczeniu podlegała w/w kwota, z której mając na uwadze wartość udziału (1/4) przypadającego uczestnikowi we współwłasność całej nieruchomości, należało zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 30 000 zł.

Zgodnie z art. 212 k.p.c. w zw. z art. 1035 k.c., Sąd obowiązany jest nie tylko ustalić wysokość spłat, ale także termin i sposób ich uiszczenia oraz wysokość i termin uiszczenia odsetek. W niniejszej sprawie termin zapłaty poszczególnych kwot związanych zarówno z dokonaniem spłaty, jak i zasądzonych w związku z rozliczeniem nakładów został oznaczony przez Sąd na okres 8 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku braku płatności we wskazanym terminie. Termin ten uwzględniał sytuację stron, a zwłaszcza sytuację majątkową uczestniczki, która utrzymuje się obecnie jedynie z emerytury w wysokości około 2 000 zł. Termin uwzględnia czas na podjęcie czynności formalnych związanych z zaciągnięciem pożyczki celem spłaty wnioskodawcy bądź poczynienia oszczędności, lub wsparcia finansowego ze strony rodzimy uczestniczki na poczet spłaty, na które powoływała się w toku postępowania sama uczestniczka. Sąd doszedł do przekonania, iż jednorazowa spłata wskazanej kwoty w terminie natychmiastowym po uprawomocnieniu się roszczenia bądź nawet w terminie miesiąca, przekracza możliwości majątkowych uczestniczki postępowania. Przy czym zakreślenie tożsamych okres zapłaty również ułatwia ewentualne wzajemne potrącenie wskazanych kwot.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., stosując wyrażoną w nim zasadę, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Sąd nie znalazł podstaw, aby odstąpić od ogólnej reguły obowiązującej w postępowaniu nieprocesowym, zgodnie z którą każdy z uczestników postępowania powinien ponieść koszty związane ze swym udziałem w sprawie. Zwłaszcza mając na uwadze okoliczność iż największy wydatek w postaci wynagrodzenia biegłego zostało w równym stopniu pokryte przez obydwie strony.

Asesor sądowy M. S.